Не злічыць, колькі разоў яму здзіўлена казалі: «Як чалавек, які не мае спецыяльнай адукацыі, змог так рэалізаваць сябе ў ганчарным промысле?» Дзясяткі найцікавейшых майстар-класаў, выстаў, конкурсаў, кірмашоў, пры гэтым Ілля Мікалаевіч заўважае, што ганчарныя і керамічныя вырабы, створаныя рукамі, нясуць у дом утульнасць, прыгажосць і адмысловы настрой. Малады чалавек працуе з глінай больш за дзесяць гадоў.
Ілля Новак нарадзіўся ў Малоткавічах у сям’і педагогаў. Маці Святлана Андрэеўна – настаўнік гуртковай працы ў Малоткавіцкай СШ, бацька Мікалай Мікалаевіч быў настаўнікам фізічнай культуры ў Малоткавіцкай спецыяльнай школе-інтэрнаце. Пасля сканчэння Пінскага індустрыяльна-педагагічнага каледжа па спецыяльнасці «працоўнае навучанне і фізічная культура» ў 2005 годзе малады чалавек прыйшоў на працу ў Малоткавіцкую спецыяльную школу-інтэрнат настаўнікам фізічнай культуры.
Аднойчы ў час рабочай паездкі ў вёску Гарадная Столінскага раёна Ілля Мікалаевіч разам з калегай Вольгай Антановіч наведаў майстар-клас па ганчарнаму промыслу. Маладому чалавеку гэтая справа вельмі спадабалася, і, вярнуўшыся на працу, ён цвёрда вырашыў стварыць гурток ганчарнага рамяства. Захапленне неардынарнага педагога падтрымаў дырэктар спецыяльнай школы-інтэрната Вячаслаў Рыгоравіч Ізотаў.
Пачыналася ўсё з самаробнага драўлянага ганчарнага круга, які дапамог Ілле Мікалаевічу набыць вопыт, вызначыцца з магчымасцямі дзяцей з інтэлектуальнай недастатковасцю. Зараз гэта сучасная майстэрня, дзе вырабляюць сіметрычныя дэталі на электрафікаваных ганчарных кругах і эксклюзіўныя рэчы ручной працы. Заняткі праводзяцца адзін раз на тыдзень. У адной групе займаюцца шэсць вучняў.
– Праца ў майстэрні дазваляе развіць дробную маторыку і ўяўленне не толькі вучняў з лёгкай ступенню інтэлектуальнай недастатковасці, але і інвалідаў, – адзначае Ілля Новак.
Рабяты з задавальненнем займаюцца старадаўнім рамяством. Яны з’яўляюцца пастаяннымі ўдзельнікамі рознага ўзроўня конкурсаў, выстаў.
– Кераміка – гэта не проста рэч, – расказвае Ілля Мікалаевіч. – Люблю яе за шматграннасць. Калі ты не змог «дамовіцца» з гэтым матэрыялам, то ён будзе табе «помсціць». Было шмат разоў такое: стаўлю на абпал прыгожую рэч. Праз нейкі час дастаю выраб, а ён – з трэшчынамі… Тут мала проста прытрымлівацца тэхналогіі, трэба адчуваць матэрыял і ўмець з ім размаўляць. Самае складанае – гэта не ідэя, а ўвасабленне яе ў матэрыяле. Гліна на самай справе падатлівы матэрыял. Яна выдатна перадае тонкія фактуры, рэльефы. На яе, нібы на ліст паперы, я нанашу свае ідэі і задумкі…
Наступны этап, які выконвае майстар, – сушка і абпал.
– Гліна, забіраючы частку маёй энергіі і цяпла, набывае цікавыя формы, – дзеліцца сакрэтамі настаўнік. – Потым пакрыццё глазурай. Многія вырабы праходзяць выпрабавальны тэрмін, перш чым набыць канчатковы выгляд. Калі не ляжыць душа да той глінянай талерачкі, вярчу яе ў руках, думаю, што можна дабавіць, змяніць, каб потым уладальніку такая рэч прыносіла толькі станоўчыя эмоцыі. Таму і лічу, што мае рэчы маюць «душу».
Мая творчасць – гэта праца без выхадных. Нават калі нічога не ствараеш рукамі, вобразы, звязаныя з творчымі задумкамі, не пакідаюць. Але, нягледзячы на вядомыя мне цяжкасці, не сумняваўся ні хвіліны, чым мне займацца ў жыцці.
– Вашыя задумкі і планы? – пытаюся.
– Ідэй шмат, нават запісваю, каб не згубіліся… Гэта сюжэты для новых прац. Хацелася б рабіць больш вырабаў. Кераміка і мае выхаванцы – гэта маё жыццё і творчасць. Мне вельмі цяжка ўявіць сябе ў іншай сферы. Таксама мяне натхняюць цікавасць людзей да маіх вырабаў і добрыя водзывы. І, канечне, падтрымка сяброў і родных: яны радасныя таму, што я займаюся любімай справай.
Таццяна ПАЛХОЎСКАЯ.
Фота аўтара.