Менавіта тут усім сваім наведвальнікам дапамагаюць пазнаёміцца з сусветам народнай культуры, якую мы пачынаем забываць. Нацыянальныя строі, вырабы ручнога ткацтва, дэкаратыўныя пано – чаго тут толькі не ўбачыш! Сувеніры, зробленыя рукамі майстроў Дома рамёстваў, сталі візітнай карткай Піншчыны.
…З парога чуваць мерны стук драўляных кроснаў. Адразу ўспамінаеш радкі Максіма Багдановіча: «І тчэ, забыўшыся рука, заміж персідскага ўзора цвяток радзімы васілька». Заглядваю за дзверы, а там жанчына сапраўды тчэ палатно.
Таццяна Касцюк працуе майстрыхай па ткацтву ў раённым Доме рамёстваў не так даўно. Але гэтае майстэрства для яе не ў навінку. Таццяна Андрэеўна родам з вёскі Патапавічы, што ў Іванаўскім раёне. Маці, Марта Лукінічна, працавала паляводам у гаспадарцы, а калі прыходзіла сцюдзёная пара, асноўная праца перамяшчалася ў хату. Доўгія зімовыя вечары жанчына праводзіла за кроснамі. Раней такія станкі стаялі ў кожнай хаце. Таццяна дапамагала маці, такім чынам і сама асвоіла гэтае майстэрства. Пазней дзяўчына выйшла замуж і пераехала ў Пінск, дзе працавала на фабрыцы мастацкіх вырабаў. А калі пакінула работу па прычыне пенсійнага ўзросту, то не стала сядзець склаўшы рукі. Таццяне Андрэеўне прапанавалі месца майстрыхі па ткацтву ў раённым Доме рамёстваў.
– Ткацтва – засяроджаная, старанная праца, – дзеліцца мая субяседніца. – На выраб адной рэчы затрачваю некалькі гадзін, а то і цэлы дзень. Пакуль толькі кросны ніткамі заправіш, паспееш стаміцца. Праца, блізкая да ювелірнага майстэрства.
Тканыя ходнікі, сурвэткі, паясы, рушнікі – гэта гармонія і натуральнасць, некрыклівая прыгажосць, што асабліва падабаецца пінчукам.
– Усё сваё жыццё прысвяціла народнаму ткацтву і ні разу аб гэтым не пашкадавала, – прызнаецца майстар.
У рамках рэалізацыі праекта па грамадзянска-патрыятычнаму выхаванню «Спадчына продкаў» Таццяна Андрэеўна на сваіх занятках знаёміць дзяцей з ткацтвам і праводзіць майстар-класы.
– Сучасных дзетак цяжка зацягнуць за парты, – дзеліцца мая субяседніца. – Другая справа – даць магчымасць самастойна зрабіць якую-небудзь рэч. Няхай самі выткуць ручнік або льняную сурвэтку – уражанні новыя і незвычайныя, – адзначае Таццяна Андрэеўна. – Важна, не толькі тое, што тут яны знаёмяцца з ткацтвам, але і разам з гэтым пранікаюць у таемны свет палескіх традыцый і абрадаў.
Яшчэ гадоў дзесяць таму прадметы з нацыянальным каларытам куплялі ў асноўным адпраўляючыся за мяжу, цяпер усё па-іншаму: набываюць тканыя рэчы для дома…
Раней, напрыклад, як толькі дзяўчынка пачынала даставаць ножкамі да педаляў кроснаў, яе вучылі ткацтву.
– Лічыце, гэта проста ромбікі? – пытаецца Таццяна Касцюк, разгортваючы тканы ручнік. – Гэта сімвал поспеху і ўрадлівасці.
Ручнік для славян – рэч сакральная, паколькі суправаджае чалавека ўсё яго жыццё. Спрадвеку ў народзе існавала глыбокая вера ў цудадзейныя сілы ручніка, якія прыносяць шчасце, здароўе, дабрабыт. У ручнікі заварочвалі нованароджаных дзяцей, іх дарылі на вяселлі маладым, на іх выносілі каравай гасцям. Бялюткія «набажнікі» (ручнікі, якімі абрамлялі іконы) увогуле лічыліся «лесвіцамі ў неба». Нашы продкі верылі, што па іх анёлы спускаюцца з нябёсаў да людзей.
Таццяна ПАЛХОЎСКАЯ.
Фота аўтара.